Brahmi Publication

Top Menu

  • उद्देश्य
    • पुस्तक-प्रकाशन
    • पोथी, जे पढल
  • ई-प्रकाशन
  • लोक-वेद
    • पाबनि-तिहार
    • पूजा-पाठ
    • ज्योतिष-विचार
  • इतिहास
    • वाल्मीकि रामायण
    • धरोहर
  • मिथिलाक्षर
  • संस्कृत भाषा-शिक्षा
    • संस्कृत पाठमाला 7 – कारक, सामान्य परिचय
    • पाठ- 6. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति) संस्कृत भाषा में विशेष्य-विशेषण भाव सम्बन्ध
    • पाठ- 5. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 4. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति) सर्वनाम शब्दों के रूप
    • पाठ- 3. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 2. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 1. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
  • वैधानिक
    • बार-बार पूछे गये प्रश्न
    • गोपनीयता, नियम एवं शर्तें-
    • कूकी की स्थिति (Cookies)
  • पं. भवनाथ झा का परिचय
  • Contact
  • भुगतान एवं पुस्तक प्राप्ति

Main Menu

  • उद्देश्य
    • पुस्तक-प्रकाशन
    • पोथी, जे पढल
  • ई-प्रकाशन
  • लोक-वेद
    • पाबनि-तिहार
    • पूजा-पाठ
    • ज्योतिष-विचार
  • इतिहास
    • वाल्मीकि रामायण
    • धरोहर
  • मिथिलाक्षर
  • संस्कृत भाषा-शिक्षा
    • संस्कृत पाठमाला 7 – कारक, सामान्य परिचय
    • पाठ- 6. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति) संस्कृत भाषा में विशेष्य-विशेषण भाव सम्बन्ध
    • पाठ- 5. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 4. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति) सर्वनाम शब्दों के रूप
    • पाठ- 3. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 2. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 1. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
  • वैधानिक
    • बार-बार पूछे गये प्रश्न
    • गोपनीयता, नियम एवं शर्तें-
    • कूकी की स्थिति (Cookies)
  • पं. भवनाथ झा का परिचय
  • Contact
  • भुगतान एवं पुस्तक प्राप्ति
  • उद्देश्य
    • पुस्तक-प्रकाशन
    • पोथी, जे पढल
  • ई-प्रकाशन
  • लोक-वेद
    • पाबनि-तिहार
    • पूजा-पाठ
    • ज्योतिष-विचार
  • इतिहास
    • वाल्मीकि रामायण
    • धरोहर
  • मिथिलाक्षर
  • संस्कृत भाषा-शिक्षा
    • संस्कृत पाठमाला 7 – कारक, सामान्य परिचय
    • पाठ- 6. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति) संस्कृत भाषा में विशेष्य-विशेषण भाव सम्बन्ध
    • पाठ- 5. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 4. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति) सर्वनाम शब्दों के रूप
    • पाठ- 3. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 2. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 1. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
  • वैधानिक
    • बार-बार पूछे गये प्रश्न
    • गोपनीयता, नियम एवं शर्तें-
    • कूकी की स्थिति (Cookies)
  • पं. भवनाथ झा का परिचय
  • Contact
  • भुगतान एवं पुस्तक प्राप्ति

Brahmi Publication

Brahmi Publication

  • उद्देश्य
    • जानकीपूजाविधि, (जानकीसहस्रनाम सहित), लेखक- पण्डित श्री शशिनाथ झा

      May 3, 2022
      0
    • article by Radha kishore Jha

      वेद या वेदान्त प्रतिपाद्य धर्म क्या है?

      October 28, 2021
      0
    • धर्मायण के आश्विन अंक के डिजिटल संस्करण का हुआ लोकार्पण

      September 21, 2021
      1
    • Kadamon ke Nishan

      मानवीय संवेदनाओं को समेटती डा. धीरेन्द्र सिंह की मैथिली कविताएँ- "कदमों के ...

      September 6, 2021
      0
    • Krishna-janma cover

      मनबोधकवि कृत कृष्णजन्म (प्रबन्धकाव्य), डा. शशिनाथ झा द्वारा सम्पादित

      May 2, 2021
      0
    • Kirtilata cover

      विद्यापति कृत कीर्त्तिलता, डा. शशिनाथ झा द्वारा सम्पादित

      May 2, 2021
      1
    • विद्यापति कृत कीर्तिगाथा एवं कीर्तिपताका, डा. शशिनाथ झा द्वारा सम्पादित

      विद्यापति कृत कीर्तिगाथा एवं कीर्तिपताका, डा. शशिनाथ झा द्वारा सम्पादित

      May 2, 2021
      0
    • अपभ्रंश काव्य में सौन्दर्य वर्णन

      अपभ्रंशकाव्य में सौन्दर्य वर्णन -डॉ. शशिनाथ झा

      April 30, 2021
      1
    • डाकवचन-संहिता

      डाकवचन संहिता (टिप्पणी-व्याख्या सहित विशुद्ध पाठ, सम्पूर्ण)- डॉ. शशिनाथ झा

      April 30, 2021
      1
    • पुस्तक-प्रकाशन
    • पोथी, जे पढल
  • ई-प्रकाशन
  • लोक-वेद
    • मातृनवमी

      मातृनवमी के दिन क्यों कराते हैं पितराइन भोज

      October 3, 2023
      0
    • Dayananda's merits

      ‘पितर’ के अर्थ में ‘अग्निष्वात्ताः’ शब्द का वास्तविक अर्थ क्या है?

      September 25, 2022
      0
    • Sanatana religion

      Hinduism versus Sanatana Dharma : Which of the two words is correct?

      May 10, 2022
      0
    • Krishnasthami

      ताही बीचै जनमल छोरा यानी उसी बीच छोरे श्रीकृष्ण का जन्म

      August 30, 2021
      0
    • सिरहर, सिरहड़

      मिथिलाक लोक-परम्परामे सिरहड़-सलामी

      August 7, 2021
      0
    • श्राद्ध-कर्म

      विपरीत परिस्थिति में श्राद्ध की शास्त्र-सम्मत विधि

      May 12, 2021
      0
    • डाकवचन-संहिता

      डाकवचन संहिता (टिप्पणी-व्याख्या सहित विशुद्ध पाठ, सम्पूर्ण)- डॉ. शशिनाथ झा

      April 30, 2021
      1
    • मिथिलाक प्राचीन सदाचार 01

      March 17, 2021
      0
    • Responsibilities of a Brahmana

      छठ का अर्घ्य- पण्डितजी की जरूरत क्यों नहीं?

      November 18, 2020
      1
    • पाबनि-तिहार
    • पूजा-पाठ
    • ज्योतिष-विचार
  • इतिहास
    • misunderstanding about jiutiya vrat

      जितिया जिउतिया जीमूतवाहन-व्रत में गलतफहमी कहाँ से पैदा हुई?

      October 5, 2023
      1
    • parva nirnay

      पर्व-निर्णय, मिथिला के विद्वानों की सभा में लिया गया निर्णय, संकलनकर्ता- पं. ...

      October 4, 2023
      2
    • श्राद्ध और पितृकर्म पर एक खुली बहस- सनातन धर्म हमें जोड़कर रखता ...

      October 2, 2023
      0
    • manuscript from Mithila

      गोनू झा व्यक्तित्व आ इतिहासक स्रोतक रूपमे पंजी-विमर्श

      August 7, 2023
      0
    • धूर्तराज गोनू कर्णाट शासनक कालक ऐतिहासिक पुरुष छलाह

      August 4, 2023
      0
    • सतीप्रथा

      भारत में सती प्रथा पर हंगामे के इतिहास की सच्चाई

      June 3, 2023
      1
    • Arya Samaj

      जॉन मुइर की ‘मतपरीक्षा’ तथा दयानन्द के ‘सत्यार्थप्रकाश’ का ‘साइड इफैक्ट’

      May 21, 2023
      0
    • bipra-dhenu--

      भारतीयों का वेद 'रामचरितमानस'

      March 15, 2023
      0
    • Vritta Muktavali of Maithil Durgadatta

      मैथिल दुर्गादत्त ओ हुनक छन्दःशास्त्रीय ग्रन्थ 'वृत्तरत्नावली'

      September 23, 2022
      1
    • वाल्मीकि रामायण
    • धरोहर
  • मिथिलाक्षर
  • संस्कृत भाषा-शिक्षा
    • संस्कृत पाठमाला 7 – कारक, सामान्य परिचय
    • पाठ- 6. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति) संस्कृत भाषा में विशेष्य-विशेषण भाव सम्बन्ध
    • पाठ- 5. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 4. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति) सर्वनाम शब्दों के रूप
    • पाठ- 3. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 2. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
    • पाठ- 1. संस्कृत पाठमाला (प्राचीन पद्धति)
  • वैधानिक
    • बार-बार पूछे गये प्रश्न
    • गोपनीयता, नियम एवं शर्तें-
    • कूकी की स्थिति (Cookies)
  • पं. भवनाथ झा का परिचय
  • Contact
  • भुगतान एवं पुस्तक प्राप्ति
  • जितिया जिउतिया जीमूतवाहन-व्रत में गलतफहमी कहाँ से पैदा हुई?

  • पर्व-निर्णय, मिथिला के विद्वानों की सभा में लिया गया निर्णय, संकलनकर्ता- पं. कुशेश्वर शर्मा

  • मातृनवमी के दिन क्यों कराते हैं पितराइन भोज

  • सनातन धर्म में बहुदेववाद बनाम धार्मिक स्वतंत्रता

  • क्या सनातन धर्म में बदलाव सम्भव नहीं है?

पाबनि-तिहारपूजा-पाठ
Home›पाबनि-तिहार›Durga Puja Havan: दुर्गापूजामे हवन केना करी?

Durga Puja Havan: दुर्गापूजामे हवन केना करी?

By Bhavanath Jha
September 8, 2019
448
0
Share:
Havan during Durga-puja

मैथिल साम्प्रदायिक दुर्गापूजा हवन विधि

नवमी दिन श्री दुर्गासप्तशतीक नौ अथवा दश आवृत्ति समाप्त कए हवन करी।

एहि सम्बन्धमे विद्यापति दुर्गाभक्तितरङ्गिणी मे लिखैत छथि जे अपन शाखाक अनुसार अर्थात् वाजसनेयी अथवा छन्दोगक परम्पराक अनुसार अग्निस्थापन करी। ब्रह्माक वरण कए आधार होम आ आज्यभाग होम कए जयन्ती मङ्गला काली इत्यादि मन्त्रसँ 108 आहुति दी।

जयन्ती मङ्गला काली भद्रकाली कपालिनी। 
दुर्गा क्षमा शिवा धात्री स्वधा स्वाहा नमोऽस्तु ते।

(एतय अनदेसी पाठक कारणें बहुतो गोटे कें “स्वाहा स्वधा नमोऽस्तु ते” पढबाक हिस्सक लागि गेल छनि। मुदा मैथिल सोचथु जे ओ विद्यापतिक देल पाठ मानताह अथवा अनकर? )

अग्निस्थापना- 

विद्यापतिक अनुसार विधानपूर्वक अग्निस्थापना करी। जेना उपनयनमे अग्निस्थापनाक विधान कएल गेल अछि, ओही पद्धतिक अनुसरण करी।

साकल्य-निर्माण- 

(पहिल विकल्प) 1. तिल 2. अरबा चाउर 3. जौ (यव), 4 शर्क्करा (शक्कर)। तिलक आधा चाउर, तकर आधा जौ मिलाबी। जौ के आधा शक्कर दियैक आ सभटा मिलाए जतेक हेतैक ओकर आधा घृत मिलाबी।

साकल्य-निर्माण- 

(दोसर विकल्प) पायस (खीर) मे घी, मधु आ तिल मिला कए 108 बेर हवन करी। खीरसँ हवन करबामे ई ध्यान राखी जे ओही मण्डपमे शुद्धतापूर्वक खीर बनाओल गेल हो। एक ठाम बनाकए ओकरा ऊघि मण्डपमे लए जाए ओहिसँ हवन अनुचित थीक। खीर सिद्धान्न थीक तें बटियारी लगबैत (बाट नीपैत अथवा पवित्र कए पानि छीटैत) ओकरा हवन स्थान धरि लए जेबाक चाही।

हवनक मन्त्र- 

सप्तशतीक दश आवृत्ति कए ओकर प्रत्येक मन्त्रसँ हवनक परम्परा सेहो रहल अछि।

दुर्गासप्तशतीक कोन कोन मन्त्रसँ हवन नहि होइत अछि?

दुर्गासप्तशतीक चारिम अध्यायक “शूलेन पाहि नो देवि” सँ तैरस्मान् रक्ष सर्वतः धरि कुल चारि मन्त्रसँ हवन नहि होइत अछि।

एगारहम अध्याय मे “सर्वस्वरूपे सर्वेशे” सँ “चण्डिके त्वां नता वयम्” धरि पाँच मन्त्रसँ हवन नै करी।

ई कवच मन्त्र कहबैत अछि, एहिसँ नवो मन्त्रसँ आहुति वर्जित अछि। दूनू ठाम मन्त्रक पाठ कए ओतेक संख्या मे “दुर्गे दुर्गे रक्षिणि स्वाहा” एहि मन्त्र सँ आहुति दी।

हवन मन्त्रक दोसर विकल्प

दोसर विकल्प अछि जे “जयन्ती मंगला काली” इत्यादि मन्त्रसँ 108 आहुति दी। विद्यापति एकर उल्लेख केने छथि।

इएह विधान बंगालक परम्परामे रघुनन्दन सेहो दुर्गार्चन मे कएने छथि। हुनक ई दुर्गार्चन पद्धति हुनक ग्रन्थ स्मृतितत्त्वमे प्रकाशित अछि। ओ विशेष रूपसँ लिखैत छथि जे एहि हवनमे वलद नामक अग्निक आवाहन करी। हाथक बारह पोरसँ अथवा काँच धात्रीक माला बनाए ओहिसँ गनि कए बेलपात सहित तिल (अर्थात् साकल्य) सँ दैवतीर्थ सँ उत्तान हाथें हवन करी।

हवनक मन्त्रक रूपमे विद्यापतिए जकाँ ओहो जयन्ती मङ्गला काली इत्यादि मन्त्रक उल्लेख कएने छथि। अतएव एहि मन्त्रसँ हवन प्राचीन कालमे व्यापक क्षेत्रमे होइत छल से जानी।

दुर्गाभक्तितरङ्गिणीमे हवन विधि
बंगालक परम्पराक उल्लेख करैत रघुनन्दन भट्टाचार्य

विद्यापति आ रघुनन्दनक मतें अग्निस्थापन सविधि करी अर्थात् ब्रह्मवरण, कुशकण्डिका, प्रणीतापात्र, प्रोक्षिणी पात्रक स्थापना सेहो करी। अपन शाखाक उपनयन पद्धतिक अग्निस्थापना विधिक अनुसरण करी।

मुदा एक व्यक्ति द्वारा कएल गेल संक्षिप्त होममे संक्षिप्त अग्निस्थापन आगम विधिसँ कए हवन कएल जा सकैत अछि।

जँ सामूहिक रूपसँ विशेष होम हो आ जतए एक सँ अधिक व्यक्ति हवन कएनिहार होथि, आहुतिक संख्या 1000 सँ अधिक हो ओतए वैदिक विधिसँ अग्निस्थापन करबाक चाही।

TagsMithilaचण्डीहवनदुर्गापूजा हवनमिथिलाक परम्पराहवन विधि
Previous Article

मिथिलामे छठि पूजा ओकर विधान आ परम्परा, ...

Next Article

Jitiya, Jiutiya Vrat: “गौरीप्रस्तार” नामक ग्रन्थ सँ ...

0
Shares
  • 0
  • +
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Bhavanath Jha

मिथिला आ मैथिलीक लेल सतत प्रयासरत

Related articles More from author

  • Bharaditiya mithila men
    धरोहरपाबनि-तिहारपूजा-पाठ

    भैया-दूज है भाई-बहन का असली पर्व

    October 26, 2022
    By Bhavanath Jha
  • Mithila a nation in European Record
    इतिहास

    सन् 1822 ई. में मिथिलाकें एकटा राष्ट्र कहल गेल अछि आ आइ राज्यो बनवा पर आफद!

    January 19, 2020
    By Bhavanath Jha
  • देवी सरस्वती का चित्र
    पूजा-पाठ

    Sarasvati-rahasyopanishat: सरस्वती माताक रहस्यसँ सम्बन्धित- सरस्वतीरहस्योपनिषत्

    January 11, 2020
    By Bhavanath Jha
  • गोनू झा
    कंटक-शोधन

    मिथिला के ऐतिहासिक व्यक्ति धूर्तराज गोनू झा के नाम को बिगाड़ने का दुष्प्रयास

    August 24, 2021
    By Bhavanath Jha
  • Summary Remarks on The Resources Of The East Indies
    इतिहास

    एकटा दस्तावेज- नेपालक मकबानपुरक राजा सभ राज दरभंगाकें मालगुजारी दैत छलाह

    September 2, 2021
    By Bhavanath Jha
  • Hindi-urdu controversy in Darbhanga
    इतिहास

    जब मिस उर्दू ने दरभंगा के मुंसिफ कोर्ट में श्रीमती हिन्दी के विरुद्ध मोकदमा दायर किया।

    June 18, 2022
    By Bhavanath Jha

Leave a reply Cancel reply

अहाँकें इहो नीक लागत

  • gyanvapi
    इतिहासपर्यटन

    ज्ञानवापी कूप का निर्माण किसने किया? इसके जल की क्या है महिमा?

  • राजनगर अभिलेख 02
    इतिहास

    महाराज रमेश्वर सिंह का राजनगर कालीमन्दिर शिलालेख-

  • इतिहास

    अशोक पेपर मिलक अन्तिम साँस

  • Maharaj Lakshmishvara Singh
    इतिहास

    दरभंगा महाराज लक्ष्मीश्वर सिंह द्वारा अकाल राहत कोष

  • fort william College
    इतिहासमिथिलाक्षर

    मैथिली 1804 ई.मे बंगाल प्रेसिडेंसीक दोसर भाषा मानल जाइत छल

कॉपीराइट की स्थिति

इस साइट का सर्वाधिकार पं. भवनाथ झा के पास सुरक्षित है। नियम एवं शर्तें लागू

सम्पर्क-

भवनाथ झा, Email: bhavanathjha@gmail.com whatsApp: 9430676240

शैक्षणिक उद्देश्य से कापीराइट की स्थिति

एहि वेबसाइटक सामग्रीक सर्वाधिकार पं. भवनाथ झा लग सुरक्षित अछि। शैक्षिक उद्देश्य सँ सन्दर्भ सहित उद्धरणक अतिरिक्त एकर कोनो सामग्रीक पुनरुत्पादन नहिं करी। जँ कतहु शैक्षिक उद्देश्यसँ सामग्री लेल जाइत अछि तँ ओहि वेबपृष्ठक URL सहित देल जा सकैत अछि।

  • उद्देश्य
  • ई-प्रकाशन
  • लोक-वेद
  • इतिहास
  • मिथिलाक्षर
  • संस्कृत भाषा-शिक्षा
  • वैधानिक
  • पं. भवनाथ झा का परिचय
  • Contact
  • भुगतान एवं पुस्तक प्राप्ति
Copyright: Bhavanath Jha- All rights Reserved, 2021